Rodzaje agnozji wzrokowej:
- słuchowa,
- wzrokowa,
- czuciowa.
Słowo agnozja wywodzi się z języka grackiego, w którym oznacza niewiedzę, nieświadomość. Najczęściej agnozja pojawia się u pacjentów, u których nastąpiło uszkodzenie dolnej, skroniowej kory mózgowej. Pacjent z diagnozowaną agnozją wzrokową potrafi wskazać widziany przedmiot i powoli go opisać, ale nie potrafi rozpoznać, czym jest lub jaka jest jego funkcja. Istnieje wiele form agnozji wzrokowej.
Najczęściej diagnozowana jest:
- agnozja przedmiotów,
- agnozja przestrzenna,
- prozopagnozja
- zespół pomijania stronnego,
- agnozja barw.
Co ciekawe, zespół pomijania stronnego objawia się brakiem reakcji na istotne lub nowe bodźce po stronie przeciwległej do miejsca uszkodzenia mózgu. Jednym z objawów pomijania stronnego jest np. malowanie przez kobiety tylko połowy twarzy.
Agnozja wzrokowo-przestrzenna dzielona jest na: dezintegrację przestrzenną, agnozję topograficzną oraz dezintegrację egocentryczną. Heinrich Lissauer, niemiecki neurolog, zaproponował bardziej ogólny podział na: agnozję apercepcyjną i agnozję asocjacyjną. W pierwszej z nich, występuje dezintegracja elementarnych form percepcji, w drugiej zaś charakterystyczne jest występowanie u pacjentów trudności z kategoryzowaniem i nadawaniem znaczenia bodźcom, mimo prawidłowego rozpoznania poszczególnych cech.
Agnozja twarzy
Agnozja twarzy może przybierać dwie formy: apercepcyjną agnozję twarzy oraz asocjacyjną agnozję twarzy, tzw. prozopagnozja. Do jej charakterystycznych objawów należą, m.in. kłopoty w rozpoznaniu twarzy znanych osób (członków rodziny), przy umiejętności ich identyfikacji za pomocą głosu lub innych cech wyglądu.
Prozopagnozja
Termin prozopagnozja wprowadził Bodamer w 1947 roku. Warto wspomnieć, że ślepota twarzy znana jest potocznie pod nazwą: syndrom Brada Pitta. Aktor ten na łamach magazyny „Esquire” przyznał się, że prawdopodobnie cierpi na prozopagnozję (choć nie został on zdiagnozowany). Do niedawna uważano, że przyczyna tej choroby wiążę się z mechanicznym urazem mózgu lub jest następstwem udaru. Aktualnie lekarze sugerują, że może być ona dziedziczna. Szacuję się, że na ślepotę twarzy cierpi nawet do 2 procent populacji.
Prozopagnozja najczęściej kojarzona jest z uszkodzeniem tylniej cześć kory mózgowej, w prawej półkuli (przypuszczalnie zakręt wrzecionowaty). Obrazowanie funkcjonalne MRI wykazuję, że u ludzi zdrowych wzrasta aktywność w zakręcie wrzecionowatym w dolnej korze skroniowej oraz w części kory przedczołowej, przy rozpoznawaniu twarzy. Dotychczas toczy się spór, w jakim stopniu te obszary odpowiadają za rozpoznawanie twarzy. W badaniach, w których uczestniczyły osoby posiadające dużą biegłość w rozpoznawaniu marki samochodów ze znacznej odległości lub gatunków ptaków, wykazano, że patrzenie na identyfikowany bodziec aktywizuje u nich zakręt wrzecionowaty.