+1 (1)
Skolioza – powstanie i rodzaje
Powstanie i rozwój skoliozy jest zależny od jednego z dwóch czynniki – etiologicznego bądź biomechanicznego. W wyniki działania jednego z nich, powstaje zaburzenie równowagi układów stabilizujących kręgosłupa, w efekcie czego dochodzi co wytworzenia skrzywienia. Schorzenie to może rozwinąć się niezależnie od etapu wzrostu dziecka. Jednak najczęściej pojawia się w okresach przyspieszonego wzrostu, czyli pomiędzy:
- 6. a 24. miesiącem życia,
- 5. a 8. rokiem życia,
- 11. a 14. rokiem życia.
W klasyfikacji tego schorzenia wyróżnia się:
- skoliozę czynnościową, czyli skrzywienie, w którym nie stwierdzono trwałych zmian w kształcie kręgosłupa. Oznacza to, iż ten rodzaj skrzywienia jest w całości odwracalny i może zostać skorygowany w sposób czynny lub bierny.
- skoliozę strukturalną, czyli skrzywienie o trwałych zmianach, które może mieć podłoże kostno-pochodne, neuropochodne, mięśniowo-pochodne lub idiopatyczne, czyli o nieustalonej etiologii. Skoliozę strukturalną można podzielić również ze względu na jej lokalizację, liczbę łuków skrzywienia, wielkość kąta skrzywienia czy też ze względu na wiek dziecka.
Znaczna większość diagnozowanych przypadków skoliozy to skrzywienia idiopatyczne, czyli o nieznanym pochodzeniu. Pozostałe przypadki są najczęściej spowodowane przez czynniki wrodzone, skrócenie jednej z kończymy, przykurcz bioder czy też są wynikiem chorób opłucnej i operacji na klatce piersiowej.
Znaczna większość diagnozowanych przypadków skoliozy to skrzywienia idiopatyczne, czyli o nieznanym pochodzeniu
Jak przebiega diagnoza skoliozy?
Rozpoznanie skoliozy polega przede wszystkim na przeprowadzeniu badania ortopedycznego oraz wykonaniu radiogramów kręgosłupa. Należy tu wykonać zdjęcia kręgosłupa w pozycji przód-tył, bocznej, stojącej oraz, w niektórych przypadkach, leżącej. Dalsza diagnostyka polega na szczegółowej analizie wykonanych zdjęć. Podstawą, do ustalenia sposobu leczenia danego rodzaju skoliozy, jest określenie stadium rozwoju i stopnia zaawansowania schorzenia, do czego niezbędna jest identyfikacja wygięcia pierwotnego i wtórnego.
Skrzywienie, w początkowej fazie skoliozy, jest stosunkowo trudno zauważalne. W większości przypadków potrafi je rozpoznać wyłącznie lekarz radiolog, po uprzednim wykonaniu prześwietlenia, bądź też podczas bilansu zdrowia dziecka w sytuacji, gdy jednym z objawów jest charakterystyczne odstawanie jednej łopatki oraz jednostronne uwypuklenie klatki piersiowej.
Tempo rozwoju skoliozy
Charakterystyczna dla skoliozy jest tendencja do powiększania się skrzywienia wraz ze wzrostem dziecka, przez co z biegiem czasu staje się ona łatwiejsza do zauważenia. Wraz z jej rozwojem pojawiają się takie objawy jak:
- nierówne ustawienie barku,
- przesunięcie górnej części tułowia względem miednicy,
- uwypuklenia jednego biodra wraz z uwypukleniem talii z drugiej strony ciała.
W dalszych stadiach rozwojowych skoliozy, powyższe zniekształcenia i asymetria tułowia powiększają się. Tempo postępowania skrzywienia jest zależne od indywidualnych uwarunkowań oraz fazy wzrostu dziecka. Jest ono szczególnie intensywne w okresie pokwitania (u dziewczynek jest to czas między 11. a 15., natomiast u chłopców między 13. a 16. rokiem życia).
Rozwój skrzywienia ustaje, kiedy kończy się wzrost kręgosłupa. W przypadku dziewczynek ma to miejsce pomiędzy 15. a 16., a u chłopców 17. a 18. rokiem życia. Moment ten można określić za pomocą testu Rissera, czyli badania rentgenowskiego miednicy. Ostateczny stopień zniekształcenia jest zależny od tego, w jakim wieku pojawiło się skrzywienie i przez jak długi okres się rozwijało. Dlatego też, największe deformacje i wartości kątowe skrzywień występują w przypadku skoliozy niemowlęcej.
Leczenie skoliozy oraz czynności profilaktyczne
Głównym celem leczenia skoliozy jest zupełne zniwelowanie bądź przynajmniej zmniejszenie stopnia skrzywienia kręgosłupa. Gdy jest to niemożliwe, celem staje się po prostu zahamowanie rozwoju skrzywienia. W dalszym ciągu bowiem skolioza jest jednym z najtrudniejszych w leczeniu schorzeń ortopedycznych. Szczególnie w sytuacji, gdy nieznana jest etiologia danego przypadku lub gdy nie ma możliwość bezpośredniego zadziałania na czynnik wywołujący konkretnych typ skoliozy. W leczeniu skoliozy wykorzystuje się metody zachowawcze lub operacyjne, które zależą od stopnia zaawansowania skrzywienia i wieku pacjenta.
Leczenie zachowawcze wykorzystuje metody, których celem jest wzmocnienie tzw. gorsetu mięśniowego kręgosłupa
Leczenie zachowawcze wykorzystuje metody, których celem jest wzmocnienie tzw. gorsetu mięśniowego kręgosłupa, w tym przede wszystkim mięśni odpowiadających za utrzymanie odpowiedniej postawy. Ta forma leczenia polega na wykonywaniu ćwiczeń siłowych i siłowo-wzmacniających oraz ćwiczeń na basenie. W bardziej zaawansowanych przypadkach skoliozy, zastosowanie mają gorsety ortopedyczne, gipsy korygujące oraz różnego typu aparaty i wyciągi. Przypadki wysoce oporne na leczenie oraz źle rokujące wymagają natomiast operacyjnej korekcji wady postawy z wszczepieniem metalowych aparatów i implantów. Z kolei czynnościowe leczenie skoliozy polega głównie na wykonywaniu ćwiczeń wzmacniających oraz zastosowaniu wkładek ortopedycznych w specyficznych typach skoliozy.
