Substancje psychoaktywne
Substancje psychoaktywne wpływają na ośrodkowy układ nerwowy człowieka, a tym samym powodują różne zmiany fizyczne i psychiczne. Przeciętnemu człowiekowi substancje psychoaktywne zwykle kojarzą się wyłącznie z narkotykami, jednak nie jest to do końca prawdą. Do substancji psychoaktywnych zaliczane są m.in. leki nasenne i uspokajające, opiaty oraz substancje psychostymulujące.
Wpływ wybranych substancji psychoaktywnych na zachowanie kierowców
- Konopie i jego przetwory (tj. marihuana, hasz, olej haszyszowy) – wywołują euforię, ale są również przyczyną występowania omamów i urojeń. Pierwsze efekty odczuwalne są po około 10 minutach od zażycia marihuany. Całkowity brak zaburzeń w zachowaniu obserwuje się w większości przypadków po upływie 305 godzin. Warto zaznaczyć, że konopie wpływają na spowolnienie reakcji oraz zaburzają koordynację ruchową. W przypadku kierowania pojazdem trudności z koncentracją mogą mieć tragiczny finał. W niektórych badaniach wykazano, że zagrożenie wypadkiem po zażyciu konopi wzrasta od 1,5 do 2,5 razy.
- Leki uspokajające i nasenne (benzodiazepiny) – szczególnie niebezpieczny wpływ na zachowanie kierowcy mają leki nasenne. Już pojedyncze dawki zaburzają kontrolę toru jazdy. Barbiturany upośledzają precyzję ruchów. Ponadto leki uspokajająco-nasenne powodują u niektórych osób zmęczenie i niepokój.
- Kokaina – po zażyciu minimalnej dawki kokainy (15-20 mg) wzrasta tendencja do zachowań ryzykownych oraz agresywnych.
- Substancje halucynogenne (m.in. MDA, MDMA-Ekstazy, LSD) – zażywanie substancji psychogennych może prowadzić do pewnych zaburzeń w widzeniu. Dawki od 50 do 200 mg powodują zwiększenie wrażliwości, empatii oraz percepcji.
- Amfetamina – zwiększa tendencje do zachowań ryzykownych oraz agresywnych na drodze. Kierowców pod wpływem tej substancji cechuje: zwiększone zaufanie do własnych sił, przy jednoczesnym zmniejszeniu koncentracji i uwagi.
- Opiaty (opium, morfina, kodeina, metadon, heroina) – wpływ opiatów na zachowanie kierowców zależy od dawki substancji oraz sposobu przyjęcia substancji. Zazwyczaj opiaty są przyczyną spowolnienia reakcji na bodźce. Substancje te mają szczególnie silny wpływ na osoby, które wcześniej nie miały kontaktu z narkotykami.
Na bezpieczeństwo ruchu drogowego mają wpływ różne legalne substancje, w tym m.in. papierosy, kawa i herbata. Długotrwałe działanie kofeiny powoduje podrażnienie przewodu żołądkowego, lęk, depresję oraz bezsenność. Przyjmuje się, że duża dawka to 600 mg kofeiny dziennie, czyli od 6 do 8 filiżanek. Wpływ nikotyny na bezpieczeństwo ruchu drogowego jest często pomijany. Należy jednak pamiętać, że nałogowi palacze przejawiają wiele zaburzeń organicznych oraz fizycznych.