Rodzaje niedożywienia
- Jakościowe – powstaje poprzez niewystarczającą podaż oraz zmniejszoną wchłanialność składników odżywczych z przewodu pokarmowego. Może być także spowodowana na skutek zwiększonego wydalania tych substancji z organizmu (biegunki, wymioty). Ten rodzaj niedożywienia spotykany jest najczęściej u osób otyłych lub z nadwagą, których jadłospis bazuje na niezdrowych posiłkach (słodycze, fast-food, chipsy itp.), które dostarczają tzw. „pustych kalorii”, czyli są ubogie pod względem witamin, składników mineralnych.
- Ilościowe – powstaje poprzez zbyt małą podaż dziennej kaloryczności. Występuje u „niejadków” oraz u osób z zaburzeniami odżywiania (anoreksja, bulimia).
- Choroby – najczęściej są to nowotwory, choroby przewodu pokarmowego z zaostrzeniem objawów (choroba Leśniowskiego-Crohna, zespół wrażliwego jelita, przewlekłe zapalenie trzustki, celiakia, uchyłkowatości), cukrzyca typu I oraz nadczynność tarczycy.
- Weganizm, wegetarianizm – wykluczenie z jadłospisu produktów pochodzenia zwierzęcego, może skutkować wystąpieniem niedokrwistości oraz niedożywienia białkowego. Żywność roślinna nie jest równie przyswajalna oraz bogata w żelazo i witaminę B12, co może się objawiać niedoborami. Dlatego też, w przypadku stosowania weganizmu bądź wegetarianizmu, ważne jest odpowiednie zbilansowanie diety.
- Utrata apetytu – taki stan może być spowodowany chorobą lub ciężkimi przeżyciami emocjonalnymi, którym towarzyszy silny stres (np. utrata bliskiej osoby, depresja, długi pobyt w szpitalu).
Przyczyny niedożywienia
Wskazówki dietetyczne dla osób chcących zdrowo przytyć
- Pij soki oraz koktajle – wypicie szklanki soku przed posiłkiem pobudza apetyt. Również między posiłkami zalecane jest picie soków owocowych lub owocowo-warzywnych. Ważne jest, aby nie były to oranżady, napoje lub „pseudo soki”, które są dosładzane niezdrowym cukrem oraz koloryzowane chemicznymi barwnikami. Najlepsze są te świeżo wyciskane lub soki 100%. Koktajle również są dobrym i szybkim rozwiązaniem. Wystarczy zmiksować mleko/jogurt/kefir/maślankę z ulubionymi owocami, dodać miód, płatki migdałów do smaku i zdrowy podwieczorek gotowy.
- Jedz orzechy i masło orzechowe – przegryzając orzechy, pestki, nasiona między posiłkami dostarczamy dodatkowych kalorii w ciągu dnia oraz zdrowych nienasyconych tłuszczy, które odżywiają nasz organizm i pomagają wyrównać niedobory. Masło orzechowe jest dla nich dobrą alternatywą. Można go stosować na kanapkę, do naleśników, owsianki. Jego lekko słonawy smak dobrze komponuje się ze słodkimi dodatkami (miód, owoce, dżem)
- Wykonuj ulubioną aktywność fizyczną, która sprawia Ci przyjemność – ćwiczenia pomagają zamienić dodatkowe kilogramy w mięśnie, które są bardziej pożądane niż „fałdki” tłuszczu. Dodatkowo aktywność fizyczna (zwłaszcza na świeżym powietrzu) pobudza apetyt.
- Jedz pełnowartościowe posiłki – oznacza to, że taka potrawa powinna się składać z produktu zbożowego (np.: makaron, kasza, ryż, ziemniaki, chleb), białka (np.: mięso, ryby, nabiał, jaja, wędlina, ser) oraz zdrowych tłuszczy (np.: olej, masło, oliwki, orzechy, masło orzechowe, pestki, nasiona). Takie posiłki powinny występować około 4 razy dziennie, a pomiędzy nimi odpowiednie przekąski (owoce, soki, orzechy, koktajle)
- Jedz banany – zawierają substancje, która w organizmie uwalnia „hormon szczęścia”. Pomaga się zrelaksować, co w stanie napięcia nerwowego jest wskazane, ponieważ może to być czynnik hamujący apetyt.
- Zrezygnuj ze „śmieciowego jedzenia” – tzn. fast-food, chipsów, krakersów, słodyczy, niezdrowych ciastek. Owszem, dostarczają one dużej ilości kalorii, jednak to nie jest dobry sposób na przytycie. Mogą powodować różne dolegliwości układu pokarmowego (wzdęcia, biegunkę lub zaparcia, zgagę, niestrawność) oraz są ubogie w witaminy i składniki mineralne. Takie odżywianie na dłuższą metę może skutkować wystąpieniem niedoborów. Zamiast tego, po pełnowartościowym posiłku, spożywaj zdrowe przekąski (suszone i świeże owoce, ciastka owsiane, domowe ciasta, orzechy, Müsli z jogurtem, sok).
- Nie opuszczaj posiłków – regularność jest bardzo ważna, zjadaj posiłek co 3 godziny, a między nimi pij soki oraz jedz orzechy. Pamiętaj, że przekąski nie mogą zastąpić pełnowartościowego obiadu
- Zadbaj o apetyczny wygląd dania – ważne jest, aby jedzenie działało na jak najwięcej bodźców zachęcających do spożycia danego posiłku. Warto również zadbać o zapach pokarmu oraz odpowiednie środowisko, by konsumpcja odbywała się w spokoju, bez zbędnego pośpiechu, który może skutkować dolegliwościami żołądkowymi i zniechęcać do kolejnych posiłków.
