+2 (2)
Lekozależność charakteryzuje przymus zażywania leków w celu uzyskania satysfakcjonującego efektu (psychicznego lub/oraz fizycznego).
Leki przeciwbólowe
Leki przeciwbólowe wywołujące uzależnienie można podzielić na: narkotyczne oraz nienarkotyczne.
Narkotyczne leki przeciwbólowe:
- morfina i jej pochodne,
- leki syntetyczne,
- substancje otrzymywane z maku lekarskiego,
- heroina.
Narkotyczne leki przeciwbólowe działają na receptory opiatowe wywołując zależność opiatową. Wymienione wyżej substancje działają silnie uzależniająco, a ich jednorazowe przyjęcie może prowadzić do pełnego uzależnienia. Dodatkowo narkotyczne leki przeciwbólowe wywołują silną zależność psychiczną i fizyczną. Ich długotrwałe zażywanie jest przyczyną: zaburzeń psychicznych, stanów depresyjnych, zmian zapalnych skóry, przewlekłych zaparć oraz uszkodzenia narządów miąższowych. Osoby uzależnione od narkotycznych leków przeciwbólowych doświadczają objawów zespołu abstynencyjnego nawet po kilku godzinach od przyjęcia ostatniej dawki. W najgorszym wypadku objawy zespołu abstynencyjnego mogą prowadzić do wstrząsu. Dodatkowo w większości przypadków dochodzi do zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej przez osobę, która odstawiła jedną z powyższych substancji.
Proces leczenia jest bardzo zróżnicowany i zależy od rodzaju zażywanej substancji oraz stopnia uzależnienia. W cięższych przypadkach wskazane jest leczenie ambulatoryjne. Bardzo często w pierwszym okresie detoksacji podaje się metadon, który nie wywołuje euforii, ale skutecznie zapobiega wystąpieniu zespołu abstynencyjnego, który może być groźny dla osoby hospitalizowanej. Metadon należy do grupy agonistów receptorów opioidowych, podobnie jak: petydyna i fentanyl. Program leczenie uzależnienia od heroiny opiera się na podawaniu leków blokujących receptory opioidowe, np. Naltrekson.
Leki nasenne
Nadużywanie leków uspokajających oraz nasennych może prowadzić do: uzależnienia, a ich przedawkowanie do zgonu. Do leków nasennych wywołujących uzależnienie zalicza się pochodne kwasu barbiturowego oraz glutarowego, ureidy oraz pochodne benzodiazepiny.
Barbiturany były szeroko rozpowszechnione w połowie XX wieku, jednak ze względu na duży potencjał uzależniający nie są już dostępne w większości krajów świata. Obecnie stosowane są w leczeniu padaczki oraz bezsenności.
Barbiturany obecnie stosowane są w leczeniu padaczki
Zażycie zbyt dużej dawki barbituranu może powodować:
- przyćmienie świadomości,
- uczucie senności,
- utratę koordynacji ruchowej,
- krótkotrwałe pobudzenie.
Podobnie jak w przypadku uzależnienia od narkotycznych leków przeciwbólowych, barbiturany powodują silną zależność psychiczną oraz fizyczną, a także ich odstawianie prowadzi do rozwoju zespołu abstynencyjnego.
Kokaina
Kokaina była kiedyś stosowana jako środek do znieczulenia miejscowego. Pod koniec XIX wieku była dostępna w postaci kropelek uśmierzających ból zębów u dzieci. Obecnie w Polsce nie jest dopuszczona do obrotu w aptekach, ale można zakupić ją legalnie w niektórych liberalnych krajach Europy, np. w Czechach. Przyjmowanie kokainy powoduje silną zależność psychiczną, a długotrwałe stosowanie prowadzi do rozwoju psychoz toksycznych, nadciśnienia oraz tachykardii.
Do innych leków wywołujących uzależnienie zalicza się: związki o działaniu halucynogennym, amfetaminę, środki stosowane drogą wziewną oraz kanabinole.
