Przez wiele lat naukowcy i lekarze usiłowali opracować wspólna koncepcję, która pozwoliłaby wytłumaczyć, dlaczego niektóre dzieci, mimo posiadania pozytywnych wzorców społecznych, dobrego środowiska rodzinnego i wychowawczego, dobrych warunków materialno-bytowych, braku wyraźnych uszkodzeń układu nerwowego czy upośledzenia umysłowego zachowują się tak, że otoczeniu oraz im samym bardzo trudno wytrzymać.
Powstały koncepcję, które sprawdzały się tylko do nielicznej grupy dzieci z ADHD, dlatego obecnie uznawane są już jako historyczne. Przedstawiają one następujące przyczyny ADHD u dzieci:
- Koncepcja organicznych uszkodzeń – w połowie XX powstawanie ADHD próbowano tłumaczyć mikrouszkodzeniami powstałymi w obrębie centralnego układu nerwowego. Odstąpiono od takiego tłumaczenia przyczyn Zespołu Nadpobudliwości Psychoruchowej, ponieważ koncepcja ta sprawdzała się tylko w przypadku niewielkiej liczy dzieci- Mianowice tej, w której uszkodzeniu uległy te części mózgu, które są odpowiedzialne za procesy uwagi, kontroli impulsów i hamowania.
- Koncepcja niewłaściwej diety – koncepcja ta doszukiwała się przyczyn ADHD w stosowaniu niewłaściwej diety, takiej która jest bogata w konserwanty, kolorowe barwniki, salicylany. Tak jak w poprzedniej koncepcji, ta również sprawdziła się w przypadku bardzo niewielkiej liczy dzieci.
- Koncepcja błędów wychowawczych i zaniedbań środowiskowych- przez bardzo długi okres za przyczynę Zespołu Nadpobudliwości Psychoruchowej uważano błędy wychowawcze, które były popełniane przez rodziców. Najnowsze badania nad biologicznym mechanizmem powstawania ADHD również tą koncepcję pozwalają uznać za już nieaktualną, mimo że jest jeszcze ona obezna w myślach wielu osób. Prawda jest, że brak jasnych norm i zasad obowiązujących w domu, napięcie między rodzicami, trudna sytuacja materialna, przemoc czy impulsywność dorosłych mogą nasilić objawy ADHD, ale na pewno nie jest bezpośrednią przyczyna powstawania Zespołu Nadpobudliwości Psychoruchowej .
- Koncepcja, która jest aktualnie używana przez wielu lekarzy i badaczy doszukuje się przyczyn powstawania ADHD w uwarunkowaniach genetycznych. W rodzinach w których stwierdzone występowanie zespołu nadpobudliwości psychoruchowej u kogoś z krewnych w linii prostej lub bocznej ryzyko ponownego wystąpienia ADHD u kolejnych dzieci wzrasta 5-7 razy.
ADHD w literaturze
Poniżej znajduje się lista książek i artykułów, w których można znaleźć sporo przydatnych informacji na temat ADHD:
- Anielska A., O nadpobudliwości psychoruchowej, „Życie Szkoły”, 2005 nr 4,
- Arcelus J., Mundek A., ADHD- nadpobudliwość psychoruchowa, Bellona, Warszawa 2006,
- Bacelewska D., Repetytorium z rozwoju człowieka, Jelenia Góra 2006,
- Bee H., Psychologia rozwoju człowieka, Zysk i S-ka, Poznań 2004,
- Borowska A., Jak pomóc dziecku z ADHD, Wyd. Pedagogiczne ZNP, Kielce 2009,
- Borowska B., Impulsywność poznawcza w zespole ADHD, „Psychologia Rozwojowa”, 2005 nr 3,
- Chrąściel K., Dziecko z ADHD w młodszym wieku szkolnym. Poradnik i scenariusze spotkań terapeutycznych, Harmonia, Gdańsk 2011,
- Chrzanowska B., Święcicka B., Oswoić ADHD. Przewodnik dla rodziców i nauczycieli dzieci nadpobudliwych psychoruchowo, Difin, Warszawa 2006,
- Green C., Chee K., Zrozumieć ADHD, Laurum, 2009,
- Grzywniak A., Sposoby postępowania z dziećmi nadpobudliwymi w szkole i w domu, „Auxilium Sociale”, 2000 nr 3/4,
- Hanć T., Dzieciństwo i dorastanie z ADHD, Impuls, Kraków 2009,
- Harwas-Napierała A., Trempała J., Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, PWN, Warszawa 2009,
- Janus K., Słownik pedagogiki i psychologii. Zagadnienia, pojęcia, terminy, Buchmann, Warszawa 2011,
- Kołakowski A., Wolańczyk A., Pisula A., ADHD- zespół nadpobudliwości psychoruchowej, GWP, Gdańsk 2007,
- Krawiec W., Szadkowska A., Praca z dziećmi nadpobudliwymi psychoruchowo, „Problemy Opiekuńczo-Wychowcze”, 2003 nr 2, s. 78-82,
- Kunert J., Nowe podejścia w wychowaniu dzieci z ADHD, „Szkoła Specjalna”, 2006 nr 3, s. 210,
- Kutscher M., ADHD. Naucz się żyć z ADHD, Liber, Warszawa 2009,
- Quinn P., Stern J., Włączyć hamulce. Poradnik dla dzieci i młodzieży z ADHD, GWP, Gdańsk 2009,
- Serfontein G., Twoje nadpobudliwe dziecko. Poradnik dla rodziców, Prószyński i S-ka, Warszawa 1999,
- Srebnicki T., Wolańczyk T., Dziecko z ADHD w szkole i przedszkolu. Informacje dla pedagogów i opiekunów, ORE, Warszawa 2010,
- Wolańczyk T., Skotnicka M., Kołakowski A., Nadpobudliwość psychoruchowa dzieci, „Edukacja i Dialog”, 2004 nr 6,