Rotawirusy – co to takiego?
Rotawirusy to grupa patogenów będących częścią rodziny reowirusów. Po raz pierwszy zostały zidentyfikowane przez australijską doktor Ruth Bishop w 1973 roku, w trakcie badania bioptatu metodą mikroskopii elektronowej. Nazwa „rotawirusy” wywodzi się od ich kołowego kształtu. Łacińskie pojęcie „rota” oznacza bowiem koło.
Rotawirusy są zbudowane z trójwarstwowej otoczki glikoproteinowej, czyli kapsydu, który pełni funkcję ochronną dla genomu wirusa. Są one bardzo niewielkich rozmiarów – około 100 nm. Charakteryzują się dużą odpornością na zamrażanie i inkubację, a stopień ich zakażalności może zmniejszyć wyłącznie alkohol etylowy lub podchloryn sodu.
Rotawirusy tworzą siedem zróżnicowanych grup antygenowych. Są to grupy A, B, C, D, E, F, G. Jednak u ludzi może dojść do zakażenia wyłącznie rotawirusami z grupy A, B lub C:
- rotawirusy z grupy A to najpopularniejszy typ rotawirusów. Szacuje się, iż na całym świecie aż 90% osób do 5. roku życia przebyło zakażenie tym rodzajem rotawirusa. Do infekcji dochodzi odpowiednio – w strefie umiarkowanej w okresie jesieni, zimy i wiosny, natomiast w strefie tropikalnej przez cały rok. Ten typ rotawirusa jest głównie przyczyną zakażenia u niemowląt i dzieci,
- rotawirusy z grupy B są z kolei przyczyną gorączki o charakterze rotawirusowym i biegunki u osób dorosłych. Ten rotawirus spowodował kilka poważnych epidemii biegunki u tysięcy ludzi w Chinach,
- rotawirusy z grupy C są przyczyną biegunki u dzieci. Są to jednak dość rzadkie przypadki, które po raz pierwszy zdiagnozowano w Anglii oraz Japonii.
Pozostałe grupy rotawirusów diagnozuje się natomiast wyłącznie u zwierząt;
Jak dochodzi do zakażenia rotawirusami?
Rotawirusy charakteryzują się bardzo wysoką zakażalnością. W efekcie czego, trudno jest się przed nimi chronić. Ryzyko zakażalności zwiększa również fakt, iż rotawirusy są odporne na różnego rodzaju środki dezynfekujące, przez co niezwykle trudna jest ich eliminacja z otoczenia.
Najczęstszymi przyczynami zakażenia są:
- bezpośredni kontakt z osobą zakażoną rotawirusami,
- styczność z powierzchnią bądź też przedmiotami zanieczyszczonymi rotawirusami,
- styczność z wydzielinami osób chorych,
- droga kropelkowa;
Na zakażenie najbardziej narażone są małe dzieci i niemowlęta. W przypadku niemowląt poniżej szóstego miesiąca życia, zakażenie jest najtrudniejsze do wyleczenie, gdyż często ma nieprzewidywalny przebieg. Zakażenie rotawirusowe może spowodować odwodnienie organizmu, w wyniku częstych biegunek i torsji, oraz doprowadzić do konieczności hospitalizacji.
Jak objawia się rotawirusowe zapalenie enterocytów?
Rotawirusowe zapalenie enterocytów, czyli komórek kosmków jelita cienkiego, może przybierać różne formy – od bezobjawowej, przez łagodną aż do ostrej, w który występują takie objawy jak:
- torsje,
- wodnista biegunka,
- niewysoka gorączka;
Rotawirusy, poprzez zakażenie komórek kosmków jelita cienkiego, uszkadzają jego nabłonek, co powoduje częste biegunki. Ponadto, wirusy mogą również przejściowo uszkadzić funkcje wątroby.
Czas, od momentu zakażenia do pojawienia się pierwszych objawów chorobowych, to w przypadku tego schorzenia od jednego do trzech dni. Pierwszymi objawami są gorączka i wymioty, a następnie pojawia się biegunka, która może trwać nawet od czterech do ośmiu dni. Objawami towarzyszącymi mogą być skurczowe bóle brzucha.
Dawka zakaźna, mogąca wywołać powyższe objawy, to już od 10 do 100 rotawirusów. Ponadto, z racji tego, iż osoba chora, podczas torsji i biegunek, wydala bardzo dużą ilość wirusów, łatwo można się nimi zarazić. Wirusy mogą bowiem znajdować się na przedmiotach i powierzchniach, z którymi chory miał styczność. Zakażenie przybiera najniebezpieczniejszą formę u małych dzieci. W przypadku osób dorosłych, przebieg choroby jest dużo lżejszy, a niekiedy nawet bezobjawowy.
Jak zdiagnozować i leczyć zakażenie rotawirusami?
Diagnoza zakażenia rotawirusami polega na zbadaniu kału osoby chorej i stwierdzeniu w nim antygenów wirusa. Podstawowym badaniem jest w tym przypadku szybki i skuteczny lateksowy test aglutynacyjny. W przypadku diagnozy rotawirusów z grupy A wykonuje się także test immunoenzymatyczny (EIA). Alternatywnymi metodami diagnostycznymi są też badanie mikroskopem elektronowym oraz elektroforeza.
W przypadku diagnozy rotawirusów z grupy A wykonuje się także test immunoenzymatyczny
Leczenie zakażenia rotawiursami polega na uzupełnianiu płynów i elektrolitów w organizmie chorego. W przypadku osób z obniżoną odpornością i stwierdzonym odwodnieniem, konieczna jest hospitalizacja.
