+13 (15)
Zapalenie oskrzeli jest schorzeniem występującym w obrębie dolnych dróg oddechowych. Dolegliwość może mieć przebieg ostry lub przybierać formę przewlekłą, z tego względu wyróżniono dwie jednostki chorobowe różniące się patogenezą, objawami, a co za tym idzie i sposobami leczenia.
Ostre zapalenie oskrzeli
Przyczyny:
- infekcje wirusowe wywołane między innymi przez wirusy grypy, rhinowirusy, adenowirusy, wirusy Coxsackie
- zakażenia bakteryjne rozwijające się w późniejszym stadium choroby (np. Streptococcus pneumoniae, Chlamydiophila pneumoniae, Mycoplasma pneumoniae i in.)
Choroba najczęściej atakuje w okresie jesienno – zimowym, bardziej narażone na nią są osoby z obniżoną odporności, przemęczone, a także palacze i osoby przebywające stale w zadymionych i zapylonych pomieszczeniach. Wysoki odsetek zachorowań na ostre zapalenie oskrzeli notuje się u małych dzieci, osób w podeszłym wieku, alergików oraz pacjentów często borykających się z innymi chorobami układu oddechowego
Objawy:
- uciążliwy kaszel
- zaleganie wydzieliny w świetle oskrzeli
- charakterystyczne charczenie przy oddychaniu
- ból i pieczenie w klatce piersiowej nasilające się w trakcie kaszlu
- katar
- gorączka
- osłabienie
- szmer słyszany w trakcie badania
- bardzo często stany zapalne innych odcinków układu oddechowego np. gardła czy krtani
Leczenie:
Polega przede wszystkie na zawalczeniu objawów choroby oraz nawadnianiu organizmu. Na początku podawane są niesterydowe leki przeciwzapalne takie jak ibuprofen czy kwas acetylosalicylowy, działające przeciwbólowo, przeciwgorączkowo i przeciwzapalnie. Może być także stosowany paracetamol jednak nie posiada on właściwości przeciwzapalnych. Wyżej wymienione substancje mogą być używane pojedynczo lub jako składniki popularnych preparatów na przeziębienie. W celu rozrzedzenia gęstej wydzieliny zalegającej w drogach oddechowych stosowane są leki mukolitczne zawierające w swym składzie np. bromheksynę lub ambroksol. Doskonale sprawdzają się również preparaty ziołowe, które nie tylko upłynniają wydzielinę znajdującą się w oskrzelach, ale mają dodatkowe działanie wykrztuśnie pomagające w jej usuwaniu z dróg oddechowych. W zwalczeniu dokuczliwego kataru pomagają preparaty obkurczające błonę śluzową wyścielającą jamę nosową. Działanie tych leków ujawnia się również w oskrzelach poprzez zmniejszenie sekrecji z komórek je wyścielających. Najczęściej stosowane są sympatykomimetyki takie jak pseudoefedryna i efedryna, a także leki adrenomimetyczne: oksymetazolina, ksylometazolina, nafazolina, fenylefryna. W przypadku nasilenia objawów zakażenia wirusowego można zastosować leki przeciwwirusowe takie jak amantadyna czy rymantadyna. Antybiotyki powinny być stosowane jedynie, gdy badania bakteriologiczne potwierdzą obecność bakterii w odkrztuszanej wydzielinie, muszą być dobrane tak, by eliminować wykryty patogen. Pochopne wprowadzenie antybiotyków do terapii ostrego zapalenia oskrzeli może doprowadzić wytworzenia lekooporności drobnoustrojów chorobotwórczych oraz przyczynić się do częstszego występowanie dolegliwości ze strony układu oddechowego. Wspomagająco w kuracji zaplenia oskrzeli można zastosować inhalacje, które pomogą nawilżyć śluzówkę, a wzbogacone olejkami eterycznymi np. szałwiowym czy mentolowym będą również działać przeciwzapalne. Należy także dużo odpoczywać, a palacze powinni rozstać się ze swoim nałogiem, który nie tylko sprzyja pojawieniu się stanu zapalnego, ale także potęguję objawy chorobowe. Zdarza się, że ostre zapalenie oskrzeli ustępuje samoistnie, nie dając powikłań.
Przewlekłe zapalenie oskrzeli
Przyczyny:
- palenie papierosów; zawarte w dymie tytoniowym substancje działają drażniąco na błonę śluzową dróg oddechowych i przyczyniają się do niszczenia komórek wyścielających oskrzela
- częste nawracające infekcje wirusowe uszkadzające nabłonek oskrzeli
- zanieczyszczenie powietrza
Zapaleni oskrzeli uznaje się za przewlekłe, gdy epizody chorobowe powtarzają się bardzo często i towarzyszy im uporczywy kaszel. Nieleczone prowadzi zwężenia oskrzeli, rozedmy płuc, a w rezultacie do powstania przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP).
Objawy:
- kaszel pojawiający się zwłaszcza rano
- zaleganie w drogach oddechowych ropnej wydzieliny niekiedy z fragmentami kiwi
- wyraźne zmiany w oskrzelach w badaniach osłuchowych
- spadek parametrów oddechowych obserwowany w badaniach spirometrycznych
Leczenie:
Opiera się na likwidacji czynników wywołujących tę dolegliwości, a wiec palacze zmuszeni są do rzucenia palenia, a osoby narażone na ekspozycję zanieczyszczeń i pyłów powinny rozważyć zmianę trybu życia. Pacjentom cierpiącym na przewlekłą postać zapaleni oskrzeli zapisywane są leki mukolityczne, których zadaniem jest upłynnienie wydzieliny zalegającej w drogach oddechowych, a także preparaty działające wykrztuśnie. W przypadku pojawienia się duszności oraz problemów z oddychaniem stosowane są leki rozszerzające światło oskrzeli np. β-adrenomimetyk , leki cholinolityczne bądź pochodne metyloksantyny. Ponadto doraźnie ordynowane są leki przeciwzapalne np. NLPZ . Osoby cierpiące na ten rodzaj schorzenia powinny być pod stałą kontrolą lekarza, a także brać udział w turnusach rehabilitacyjnych w sanatoriach specjalizujących się w leczeniu chorób dróg oddechowych.
Przykładowe preparaty stosowane w terapii zapalenia oskrzeli
Mukolityki:
- Ambroksol (Ambroksol Takeda, Ambrosan, Ambrosol PLIVA, Ambrotaxer, Deflegmin, Entus, Envil kaszel, Flavamed, Mucoangin, Mucosolvan, Tussal Expectorans
- Bromheksyna (Flegamina)
Przeciwbólowe I przeciwprzeziebieniowe:
- Paracetamol (Apap ,Calpol, Efferalgan, Panadol )
- Ibuprofen (Brufen, Ibalgin, Ibufen D, Nurofen)
- Kwas acetylosalicylowy (Alka-Seltzer, Aspirin, Etopiryna)
- preparaty na przeziębienie (Flucontrol Symptom, Ascalcin, Polopiryna C Plus, Theraflu ExtraGRIP, Saridon, Coldrex Maxgrip ,Gripex Control)
Obkurczające śluzówkę:
- Pseudoefedryna (Apselan, Sudafed)
- Efedryna (Efrinol)
- Oksymetazolina (Afrin, Nasivin, Nosox, Oxalin Vicks Sinex Aloes i Eukaliptus )
- Ksylometazolina (Nasorin, Otrivin, Sudafed XyloSpray, Xylogel, Xylorin)
- Nafazolina (Rhinzazin)
- Fentlefryna (Envil Katar, Kato Nasal Spray, Otrivin Allergy)
Leki przeciwwirusowe:
- Amantadyna (Amantix)
- Rymantadyna (Rimantin)
β-adrenomimetyki:
- Formoterol (Diffumax Easyhaler, Foradil, Foramed, Forastmin , Zafiron )
- Fenoterol (Fenoterol GSK, Fenoterol Teva, Berotec)
leki cholino lityczne:
- Bromek ipratropium (Atrovent, Steri-Neb Ipratropium)
pochodne metyloksantyny:
- Teofilina(Teospirex, Euphyllin long, Theophyllinum Baxter, Theovent )
