Zatrucie toksynami pleśni, czyli mikotosksykoza, to schorzenie o charakterze ostrym bądź przewlekłym, które jest powodowane przez mikotoksyny. Toksyny te są wysoce szkodliwe dla zdrowia, a w niektórych przypadkach mogą spowodować śmierć osoby, która się nimi zatruje. Jak objawia się zatrucie mikotoksynami i w jaki sposób należy je leczyć?
Mikotoksyny – charakterystyka
Mikotoksyny, czyli toksyczne metabolity niektórych rodzajów pleśni, rozwijają się w odpowiednio wilgotnym powietrzu. Takie warunki sprzyjają procesowi wtórnego metabolizmu, podczas którego powstają właśnie trujące mikotoksyny. Są one wydzielane przed konkretny typ pleśni i stanowią swego rodzaju obronę przed rozwojem innych gatunków grzybów i bakterii. Wyróżnia się ponad 400 rodzajów mikotoksyn. Najpopularniejszą z nich jest patulina, występująca w zielonych ziemniakach i obitych owocach. Innymi typami mikotoksyny, będącymi często przyczyną zatruć, są także:
- aflatoksyny,
- ochratoksyna A,
- zearalenon,
- trichoteceny,
- fumonizyny.
Mikotoksyny posiadają właściwości mutagenne, teratogenne oraz rakotwórcze. Oznacza to, iż mogą powodować mutacje genetyczne, a także być przyczyną wad rozwojowych płodu. Zatrucie mikotoksynami jest bardzo groźne, gdyż przyczynia się do rozwoju wielu poważnych chorób, a niekiedy nawet do śmierci.
Zatrucie mikotoksynami
Pleśń, wydzielająca mikotoksyny, jest w środowisku wszechobecna. Do zatrucia dochodzi najczęściej w wyniku spożycia pokarmów, w których rozwinęły się mikotoksyny. Mogą występować w takich produktach jak orzechy arachidowe, ziarna kukurydzy i ich przetwory, zboża i ich przetwory, wino czy piwo. Zatrucie może wystąpić także w przypadku spożycia zakażonych przypraw, warzyw i owoców oraz ich przetworów. Niebezpieczne dla zdrowia mogą być także mięso, mleko oraz jaja pochodzące od zakażonych mikotoksynami zwierząt.
Mikotoksyny występują jednak również w budynkach mieszkalnych o dużej wilgotności czy też domach ocieplanych watą szklaną. Ich wydzielaniu sprzyja klimatyzacja oraz różnego rodzaju systemy nawilżające. W tych przypadkach do zakażenia dochodzi poprzez inhalację bądź skórę.
Objawy i leczenie mikotoksykozy
Typowymi objawami zakażenia mikotoksynami są:
- bóle brzucha, biegunka, nieżyt jelit, zapalenie błon śluzowych,
- uczucie zmęczenia, apatia,
- zaburzona krzepliwość krwi,
- obniżona odporność organizmu,
- utraty przytomności.
Należy podkreślić, iż mikotoksyny mogą powodować nie tylko zatrucie, ale również przyczyniać się do rozwoju alergii, schorzeń układu oddechowego, choroby wrzodowej, wątroby czy też krwawienia w jelitach. Niekorzystnie wpływają również na układ nerwowy człowieka.
Leczenie zatrucia mikotoksynami polega przede wszystkim na neutralizacji i usunięciu z organizmu niebezpiecznych toksyn. Proces ten wspomaga aktywowany węgiel leczniczy, który dodatkowo niweluje podrażnienie błon śluzowych nimi spowodowane. W przypadku takiego zatrucia, konieczna jest również wizyta u lekarza.
Jak uniknąć zatrucia?
Aby uniknąć zatrucia mikotoksynami, należy pamiętać o profilaktyce. Oto kilka praktycznych porad, zmniejszających ryzyko zatrucia:
- nie wolno spożywać zgniłych owoców, nawet jeśli zgniły jest tylko niewielki kawałek danego owocu. Zgniłej części owocu nie wolno również wykrajać i zjadać reszty produktu, gdyż pomimo braku zewnętrznych śladów, został on już w całości zainfekowany pleśnią,
- nie wolno spożywać dżemów, jogurtów i innych produktów mlecznych, na wierzchu których pojawiły się oznaki pleśni. Nie wolno również spożywać danego produktu po uprzednim usunięciu z niego pleśni, gdyż zapewne zainfekowane zostało już całe opakowanie,
- wszelkie produkty spożywcze należy dotykać wyłącznie czystymi rękami,
- produkt spożywcze należy przechowywać w lodówce,
- nie zaleca się wykładania jedzenia bezpośrednio na stół – w powietrzu mogą znajdować się liczne zarodniki grzybów, które mogą przenieść się na jedzenie. Jedzenie należy wykładać na czyste naczynia.
Należy zaznaczyć, iż w kwestii czynności profilaktycznych, bardzo ważny jest stan domu bądź mieszkania. Jeśli pojawi się w nim pleśń (pod wykładziną, tapetą czy też w narożniku pokoju), należy zadbać, by jak najszybciej ją usunąć. Zaleca się także częste wietrzenie domu lub mieszkania. Pozwoli to zapobiec rozwojowi pleśni, a także zmniejszy ryzyko wystąpienia zatrucia mikotoksynami.