Jakie są typy osteoporozy?
Osteoporoza może mieć charakter pierwotny bądź wtórny. Osteoporoza pierwotna nie jest powodowane przez inne schorzenia bądź przyjmowane leki. Wyróżnia się osteoporozę pierwotną:
- typu A, zwaną osteoporozą starczą bądź inwolucyjną. Pojawia się najczęściej w wieku 70-75 lat i jest wynikiem słabego stopnia wchłaniania wapnia przez kości
- typu B, zwaną osteoporozą pomenopauzalną, jest schorzeniem powodowanym przez niski poziom estrogenów i występuje głównie u kobiet wieku 55-65 lat
Z kolei osteoporoza wtórna jest wynikiem takich schorzeń jak:
- zaburzenia hormonalne (m.in. tarczyca, cukrzyca)
- choroby przewodu pokarmowego (m.in. zaburzenia trawienia, celiakia)
- przewlekła niewydolność nerek
- hemofilia
- sarkoidoza
- nowotwory (m.in. białaczki, chłoniaków)
- przewlekła obturacyjna choroba płuc
Do powstania osteoporozy wtórnej mogą przyczyniać się również leki stosowane m.in. w leczeniu astmy, padaczki, nowotworów, zaburzeń rytmu serca czy zmniejszaniu krzepliwości krwi.
Jak przebiega rozpoznanie osteoporozy?
Problem z rozpoznaniem osteoporozy wynika przede wszystkim z faktu, iż choroba ta nie daje objawów, które samemu można byłoby zaobserwować. Jedynie wykonanie badania densytometrycznego, za pomocą specjalnego aparatu rentgenowskiego, pozwala ocenić stopień zagrożenia złamaniami osteoporotycznymi i ustalić charakter leczenia, która ma im przeciwdziałać. Zdiagnozowanie osteoporozy jest możliwe również w przypadku często powracających złamań o charakterze niskoenergetycznym.
Wyróżnia się również pewne czynniki, które zwiększają ryzyko wystąpienie osteoporozy. Są to przede wszystkim predyspozycje genetyczne, podeszły wiek, zaburzenia gospodarki hormonalnej czy nieodpowiedni styl życia oraz dieta.
Jak leczyć osteoporozę?
Celem leczenia osteoporozy jest zwiększenie masy kości. W jej leczeniu stosuje się zarówno leczenie farmakologiczne, jak i leczenie polegające na zmianie diety oraz stylu życia. Podstawowym lekiem wykorzystywany w leczeniu osteoporozy są bisfosfoniany, które zahamowują resorpcję kości oraz zwiększają ich mineralną gęstość. Niezbędna jest również suplementacja wapnia w postaci węglanu wapnia bądź też glukonianu lub laktoglukonianu wapnia oraz przyjmowanie witaminy D w dawce 800-1000 j.m. na dobę.
Jakie mogą być konsekwencje osteoporozy?
Osteoporoza, w wyniku której dochodzi do częstych i trudnych do kontroli złamań, bardzo obniża jakość życia. Zmiany pourazowe powodują nierzadko silne bóle, istotnie utrudniające normalne funkcjonowanie. Długotrwałe unieruchomienia mogą być z kolei przyczyną stanów depresyjnych, a także zmniejszać poczucie własnej wartości. Przewlekłe przebywanie w pozycji leżącej sprzyja natomiast rozwojowi zapalenia płuc, co może doprowadzić nawet do śmierci, szczególnie w przypadku osób dotkniętych chorobami układu krążenia bądź układu oddechowego. Długotrwałe unieruchomienie zwiększa również ryzyka powstania powikłań zakrzepowo-zatorowych.
Co zrobić, żeby uniknąć osteoporozy?
Największy wpływ na stan kości ma gospodarka wapniowo-fosforanowa organizmu. Zapotrzebowanie na wapń zmienia się wraz z wiekiem – w przypadku dzieci do 10. roku życia wynosi ono 800 mg na dzień, natomiast u osób dorosłych 1000 mg. Należy podkreślić, iż przeciętny Polak spożywa tylko połowę zalecanej dawki. Dlatego też, aby zapewnić organizmowi odpowiednią ilość wapnia, dieta powinna być bogata w mleko oraz jego przetwory. W przypadku niedoboru wapnia w diecie, organizm zaczyna pozyskiwać wapń z kości, co w konsekwencji może doprowadzić do osteoporozy.
Na zaburzenia gospodarki wapniowej może wpłynąć również niedobór białka. Dieta uboga w białko powoduje zmniejszoną przyswajalność wapnia, a także zmniejsza masę kostną i siłę mięśniową, co zwiększa podatność na różnego typu urazy oraz zwiększa prawdopodobieństwo rozwoju osteoporozy.
Niekorzystne jest również nadużywania alkoholu, który działa toksycznie na wątrobę, przez co przyczynia się do powstawania niedoboru witaminy D w organizmie
Do rozwoju osteoporozy przyczynia się także palenie tytoniu. Dym papierosowy zawiera kadm, który zmniejsza syntezę aktywnej formy witaminy D oraz zwiększa poziom wydalania wapnia razem z moczem. Niekorzystne jest również nadużywania alkoholu, który działa toksycznie na wątrobę, przez co przyczynia się do powstawania niedoboru witaminy D w organizmie oraz aktywacji komórek powodujących zmniejszenie masy kostnej.
Nie bez znaczenia jest również odpowiedni styl życia oraz poziom aktywności fizycznej. Udowodnione zostało bowiem, iż siedzący tryb życia osłabia tkankę kostną, przyczyniając się do jej demineralizacji oraz ograniczonego stopnia sprawności ruchowej, co w efekcie zwiększa ryzyko złamania i powstania urazu.
