+13 (15)
Perseweracje to termin związany z psychopatologią, medycyną oraz logopedią. Perseweracje występują u osób upośledzonych umysłowo lub cierpiących na takie schorzenia, jak: schizofrenia, katatonia czy otępienie. Równie często spotykane są u osób z różnymi uszkodzeniami mózgu.
Co ciekawe, perseweracje mogą wystąpić również u zdrowych ludzi. Dzieje się tak np. w przypadku, gdy człowiek kilkukrotnie sprawdza, czy wyłączył żelazko, mimo tego, że doskonale pamięta moment wyciągania kabla z gniazdka. Perseweracje u zdrowych ludzi często pojawiają się w przypadku wykonywania czynności rutynowych, zautomatyzowanych (np. prowadzenie samochodu).
Perseweracje u zdrowych ludzi często pojawiają się w przypadku wykonywania czynności rutynowych
Definicja perseweracji
Termin perseweracje po raz pierwszy został użyty w 1894 roku przez Clemensa Neissera. Najprościej rzecz ujmując termin oznacza powtarzanie pewnych procesów psychicznych oraz ich utrzymywanie. Najczęściej chory kilkukrotnie powtarza te same zdania lub słowa w odpowiedzi na różne pytania. Nierzadko zdarza się również, że pacjent powtarza stereotypowe gesty.
W literaturze przedmiotu można znaleźć wiele definicji perseweracji. Najczęściej cytowaną przed badaczy jest definicja Code’a, która brzmi następującą: „Perseweracja to tendencja do wielokrotnego powtarzania danego wzorca zachowania bez względu na zmiany kontekstu lub bodźca.”
Warto zaznaczyć, że perseweracje mogą pojawiać się w poszczególnych modalnościach oraz na różnych płaszczyznach, choć rzadko zdarza się, żeby obejmowały tylko jedną czynność. Perseweracje należą do zaburzeń funkcji wykonawczych.
U pacjentów, u których występują perseweracje obserwuje się również zaburzenia w obrębie:
- uwagi,
- pamięci,
- praksji, czyli zdolności do wykonywania złożonych ruchów celowych,
Rodzaje perseweracji
W literaturze przedmiotu wyróżnia się trzy rodzaje perseweracji:
- ciągłą,
- zafiksowaną,
- nawracającą.
Perseweracja ciągła objawia się natychmiastowym rekcją na bodziec oraz jego nieprzerywalnym powtarzaniem. Najczęściej pojawia się u osób, u których nastąpiło uszkodzenie prawej półkuli mózgu. Domniemaną przyczyną biochemiczną perseweracji zafiksowanej jest niedobór dopaminy, a polega ona na utrzymywaniu się kategorii reakcji, mimo zmiany charakteru bodźca. Najczęstszą przyczyną perseweracji nawracających jest uszkodzenie lewego płatu skroniowego lub ciemieniowego.
Perseweracje bardzo często omawia są w przypadku wystąpienia afazji, czyli w zaburzeniach funkcji językowej, powstających w wyniku uszkodzenia mózgu. W klasycznej typologii wyróżnia się dwa typy afazji, a mianowicie: Broki oraz Wernickego.
