Kategoria A
Jest to grupa leków, które można bezpiecznie stosować w ciąży. W świetle przeprowadzonych badań nie wywołują działań niepożądanych dla płodu lub ryzyko ich wystąpienia jest bardzo minimalne. Do tej kategorii należy zaledwie kilka preparatów:
- witaminy z grupy B, witamina C, kwas foliowy,
- preparaty z czosnkiem,
- suplementy zawierające wapń i magnez,
- ziołowe preparaty o działaniu przeciwgorączkowym z lipą i bzem czarnym,
- ziołowe suplementy odkażające drogi moczowe z żurawiną czy rumiankiem, fasolą, pietruszką,
- syrop prawoślazowy działający wykrztuśnie,
- ziołowe leki uspokajające z kozłkiem i melisą,
- miejscowo działające preparaty stosowane w leczeniu hemoroidów.
W trakcje kuracji tymi lekami nie można przekraczać zalecanych przez producentów dawek maksymalnych, a w razie jakichkolwiek wątpliwości należy zwrócić się po poradę do lekarza.
Kategoria B
W tej grupie znajdują się substancje czynne, które zostały przebada na zwierzęta i wykazały szkodliwe działania na płód, jednak obserwacje przeprowadzone wśród kobiet ciężarnych nie potwierdziły tego niekorzystnego działania. Sklasyfikowano tu także leki, które były bezpieczne dla zwierząt, jednak nie były badane pod kątem bezpieczeństwa dla ludzkich płodów. Medykamenty zebrane w tej kategorii mogą być stosowane przez kobiety ciężarne tylko w uzasadnionych przypadkach, najlepiej pod kontrolą lekarza. Do tej grupy należą:
- antybiotyki i chemioterapeutyki stosowane w chorobach bakteryjnych i grzybicach: amoksycylina oraz preparaty zawierające jej połączenie z kwasem klawulonowym (leków zawierających kwas klawulonowy nie wolno stosować w okresie okołoporodowym), azytromycyna, ampicylina, penicylina, erytromycyna, klindamycyna, piperacylina, cefuroksym, spiramycyna, furazydyna, klotrimazol, cefaklor,cefadroksyl, metronidazol – nie wolno go stosować w I trymestrze ciąży.
- medykamenty o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym: paracetamol, ibuprofen, ketoprofen, naproksen, diklofenak ; NLPZ nie można stosować w III trymestrze ciąży, wtedy są klasyfikowane w kategorii D.
- preparaty przeciwalergiczne: loratydyna, kromoglikan i cetyryzyna jednak te dwie ostatnie substancje nie powinny być stosowane w I trymestrze ciąży
- substancje czynne stosowane w chorobach układu pokarmowego: famotydyna, cymetydyna, metoklopramid – nie wolno go stosować w I trymestrze, sulfalazyna, jednak w okresie okołoporodowym zaliczana jest do kategorii D
- leki używane w leczeniu dolegliwości układu oddechowego: ambroksol, bromheksydyna, acetylocysteina,
- leki hipotensyjne: metyldopa, sotalol, acebutolol- dwóch ostatnich preparatów nie wolno stosować w I trymestrze ciąży.
Kategoria C
Do tej grupy zaliczono leki, które badane na zwierzętach charakteryzowały się działaniem embriotoksycznym i teratogennym względem płodów. Preparaty z tej kategorii nie były poddawane badaniom kontrolnym z udziałem kobiet ciężarnych i nie wiadomo jak mogą wpływać na ludzkie płody. Przyporządkowano tu także nowe leki, które nie przeszły jeszcze wystarczającej ilości badań klinicznych na zwierzętach i ludziach. Farmaceutyki z tej kategorii mogą być ordynowane przez lekarzy tylko w przypadku najwyższej konieczności, a korzyść z farmakoterapii musi przewyższać ryzyko działań niepożądanych względem płodu. Znalazły się tu następujące leki:
- antybiotyki i chemioterapeutyki stosowane chorobach bakteryjnych, grzybicach, pasożytniczych i wirusowych: klarytromycyna, nystatyna, natamycyna, acyklowir, ketokonazol, flukonazol, mikonazol, tobramycyna, wankomycyna, trimetoprim i sulfametaksazol, pyrantel, mepakryna
- leki o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym: metamizol sodowy, tramadol, morfina – nie może być stosowana w okresie okołoporodowym i wtedy zaliczana jest do kategorii D
- substancje działające przeciwalergiczne: klemastyna
- leki stosowane w chorobach układu pokarmowego: omeprazol,
- preparaty używane w leczeniu dolegliwości układu oddechowego: dekstrometorfan, gwajafenazyna, fenylefryna, teofilina, salbutamol, budezonid, nafazolina, oksymetazolina, kodeina- nie wolno stosować jej w I trymestrze ciąży i okresie okołoporodowym.
- leki obniżające ciśnienie: werapamil, nifedypina, metoprolol,
- witaminy: K oraz pozostałe, gdy przyjmuje się dawki powyżej zalecanych
- leki przeciwpadaczkowe: gabapentyna, lamotrygina
Kategoria D
Są to leki o udowodnionym działania teratogennym i embriotoksycznym dla ludzkich płodów. Można je zastosować u kobiet ciężarnych tylko w stanach zagrożenia życia matki, gdy leki z kategorii A, B i C nie mogą być zastosowane lub okazały się nieskuteczne. Do tej grupy zaliczono następujące substancje:
- antybiotyki i chemioterapeutyki: chloramfenikol, streptomycyna, kanamycyna, wszystkie tetracykliny i karbapenemy
- leki o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym: kwas acetylosalicylowy oraz wszystkie NLPZ i morfina w okresie okołoporodowym
- leki hipotensyjne: inhibitory konwertazy angiotensynowej oraz antagoniści receptora angiotensyny II
- leki przeciwpadaczkowe: kwas walproinowy, fenytoina, karbamazepina
- substancje psychotropowe: diazepam, fenobarbital, lorazepam, haloperidol.
Kategoria X
Do tej kategorii zakwalifikowano leki o udowodnionym działaniu szkodliwym dla płodów, a ryzyko działań niepożądanych dla dziecka znacznie przewyższa korzyści z terapii. Substancje te są zakazane w ciąży. Należą tu:
- witamina A przyjmowana doustnie w dużych dawkach stosowana w terapii trądziku
- jod radioaktywny
- leflunomid stosowany w kuracji reumatoidalnego zapalenia stawów
- metotreksat- lek przeciwnowotworowy i inne substancje o takim działaniu
- leki stosowane w terapii bezsenności temazepam, estazolam