Z tekstu dowiesz się:
- gdzie można spotkać kleszcze,
- jakie drobnoustroje przenoszą i jakie choroby wywołują,
- jakie są skuteczne sposoby ochrony przed kleszczami,
- czy istnieje skuteczna szczepionka na kleszcze.
Rodzinę kleszczy stanowi aż 877 różnych pajęczaków. W Europie znanych jest około 60 gatunków kleszczy, a w Polsce – 21, spośród których najczęściej spotykany jest kleszcz pospolity (Ixodes ricinus). Większość kleszczy bytuje w lasach, na łąkach i pastwiskach, w wysokich trawach i na gałęziach drzew. Z kolei jeden z gatunków kleszcza – obrzeżek gołębi – jest często spotykany w miastach: na strychach, poddaszach, zakamarkach parapetów – wszędzie tam, gdzie przebywają gołębie. Żywi się głównie krwią tych ptaków, ale jeśli głównego żywiciela zabraknie, może wchodzić do mieszkań i atakować ludzi.
Ugryzienie kleszcza – jakie może mieć skutki?
Kleszcz wyczuwa swoją ofiarę nawet z odległości dwudziestu metrów – reaguje na ciepło ciała, wydychany dwutlenek węgla i zapach potu. Zazwyczaj atakuje ciemne, wilgotne partie ciała: w zgięciu łokciowym, za uchem, pod kolanem, w pachwinie. Ukąszenie kleszcza jest bezbolesne, ponieważ w trakcie ukłucia pajęczak wprowadza do organizmu wydzielinę znieczulającą. W wielu przypadkach opóźnia to zauważenie ugryzienia i usunięcie kleszcza.
Niestety, kleszcze bardzo często są nosicielami groźnych dla człowieka drobnoustrojów: bakterii Borrelia burgdorferi i Anaplasma phagocytophilum, pierwotniaków z rodzaju Babesia oraz wirusa kleszczowego zapalenia mózgu (KZM). Wszystkie one wywołują niebezpieczne choroby odkleszczowe: boreliozę z Lyme oraz kleszczowe zapalenie mózgu i opon mózgowych.
Jak uchronić się przed kleszczami?
Kleszcze są najbardziej aktywne w cieplejszej części roku, mniej więcej od marca do listopada. Przed wyjazdem na weekend na działkę, letnim biwakiem, a nawet spacerem w parku czy na łące, warto jak najlepiej zabezpieczyć się przed atakiem kleszcza.
- Jeśli jedziesz do lasu, odpowiednio się ubierz. Załóż długie spodnie, koszulę z długim rękawem, pamiętaj o nakryciu głowy oraz butach do kostki.
- Wybieraj jasne kolory ubrań. Da Ci to większą szansę na zauważenie kleszcza, nim Cię ugryzie.
- Unikaj spacerowania po szlakach zwierząt i mocno zarośniętych ścieżkach; biwakuj w odpowiednio przygotowanym miejscu.
- Stosuj odpowiednie spraye, kremy czy żele odstraszające kleszcze.
Możesz również rozważyć szczepionkę przeciw kleszczom, a konkretniej – przeciw wirusowi kleszczowego zapalenia mózgu. Jest to szczepienie zalecane, można wykonywać je u dzieci od drugiego roku życia. Polega na podaniu trzech dawek w szczepieniu podstawowym, a następnie dawki przypominającej co 3–5 lat.
Nie zapominajmy, by przed kleszczami zabezpieczać także zwierzęta, zwłaszcza psy i koty. Bywa i tak, że kleszcze są przynoszone do domu właśnie w sierści naszych czworonogów. Dlatego warto zainwestować w specjalne obroże lub preparaty przeciwkleszczowe dla psów oraz kotów.
Jak wyciągnąć kleszcza?
Jeżeli jednak mimo zachowania środków ostrożności zauważamy u siebie kleszcza w skórze, należy go jak najszybciej wyjąć. Jak wyciągnąć kleszcza? Należy zrobić to przy pomocy wąskich szczypczyków, którymi chwytamy kleszcza jak najbliżej skóry i pociągamy go jednostajnie ku górze. Po usunięciu kleszcza miejsce ugryzienia trzeba zdezynfekować i dokładnie umyć ręce.
Uwaga! Używanie domowych przyrządów (cążków do paznokci, igły), przekręcanie kleszcza czy ciągnięcie go na boki może spowodować oderwanie tułowia lub jego zmiażdżenie, a główka kleszcza i tak zostaje w ciele. Dlatego jeśli nie mamy odpowiednich umiejętności, lepiej niezwłocznie zgłosić się do najbliższego lekarza pierwszego kontaktu.
